TELİF HAKLARI
- Telif hakları kendi emeğimiz ile oluşturduğumuz ürünler için sahip olduğumuz haklardır.
- Kullanma, paylaşma ve değiştirme gibi izinleri kapsar. Eserlerimizin izin verildiği kadar kullanımını sağlar. Eser sahibinin haklarını korur.
- Başkalarına ait ürünleri çoğaltmak, satmak yasaktır. Bu tür ürünleri barkod gibi koruma araçları orijinal yapar.
- Barkodu olmayan ürün sahtedir. Ürünü üreten kişiye hiç bir dönüşü yoktur. Mesela kopya satılan kitapların yazara ve yayın evine bir katkısı yoktur.
- Bu durum ürün ortaya koyma isteğini azaltır, yeni ürünlerin ortaya konmasını engeller. Sanatı ve sanatçıyı olumsuz etkiler.
- Sahibinden izin almadan çoğaltılan dağıtılan ürünlere “korsan” ürünler denir. Bu durum yasal olmayan bir durumdur, fakat çok sık rastlanır.
- Korsan ürün satmak ve dağıtmak suçtur.
- Bazı durumlarda eğitim amaçlı olarak, ticari amaçlı kullanılmadığı takdirde adil kullanım sınırları içinde film izlenebilmektedir.
ESERLERİ DOĞRU KULLANMAK
- Eserin kime ait olduğuna bakmalısın
- Eseri sahibinin izin verdiği şekilde kullanmalısın
- Eseri kullanmak için en azından e-posta ile eserin sahibine ulaşıp izin almalısın
- Eseri kullandığında sahibine atıf yapmalısın
- Eğer gerekli ise eserin kullanım bedelini ödemelisin
ATIF YAPMAK
- Atıf yapmak, bir eseri yada eserin bir bölümünü kullanırken eser sahibini ve eserin yer aldığı ortamı bildirmektir.
AÇIK ERİŞİM
- Eserin izin alınmadan kullanılabileceği durumları adil kullanım belirler.
YARATICI BİRLİKTELİK
- Ücretsiz ve açık erişim sağlanan kaynaklardır. Kullanıcılar materyal üzerinde değişiklik yapabilir.
LİSANS TÜRLERİ
- ÜCRETSİZ YAZILIM (Freeware): Ücretsiz kullanılabilen yazılımlar.
- LİSANSLI YAZILIM: Belirli bir ücret karşılığında kullanılabilen yazılımlar.
- GELİŞTİRME AŞAMASI (BETA): Yeni geliştirilen bir yazılımın denenip fikir verilmesi amacıyla oluşturulması.
- GEÇİCİ KULLANIM (TRIAL): Ücretli bir yazılımın deneme amaçlı 15 gün kullanılması
- DEMO YAZILIM: Yazılım ücretli olmasına rağmen bazı özelliklerinin kullanılabileceği kısıtlı bir sürümünün ücretsiz kullanılması.
BİLİŞİM SUÇU NEDİR?
“Teknoloji kullanarak dijital ortamda kişi veya kurumlara maddi veya manevi olarak zarar vermek” bilişim suçları olarak tanımlanabilir.
Bilişim Suçları Nelerdir?
- Bilgisayar sistemlerine ve servislerine yetkisiz erişim.
- Bilişim sistemlerini engelleme, bozma, verileri yok etme veya değiştirme.
- Kanunla korunmuş bir yazılımın izinsiz kullanılması.
- Yasa dışı yayınlar yapmak.
- Bilişim yolu ile dolandırıcılık.
- Bilişim yoluyla hakaret ve şantaj.
Bilişim Suçlarından Korunmak İçin;
- Telefonda polis, banka görevlisi, hakim, savcı, müşteri hizmetleri personeli gibi arayan kişilere kişisel bilgilerini verme!
- Haberlere hemen inanma!
- Güvenlik yazılımı kullan!
- Tanımadığın kişilerle iletişime geçme!
- Karşındaki kişinin tanıdığın bir kişinin hesabını izinsiz kullanabileceğini unutma!
- Mümkünse önemli bilgilerin olduğu bilgisayar ile internete bağlanma!
- İnternette emin olmadığın bilgileri paylaşma!
- Elektronik posta eklerini açarken dikkatli o!