Etik Nedir?
Etik; doğru ile yanlışı, haklı ile haksızı, iyi ile kötüyü, adil ile adil olmayanı ayırt etmek, bunun sonucunda da doğru, haklı, iyi ve adil olduğuna inandığımız şeyleri yapmaktır.
İnternet Etiği Nedir?
İnternet etiği, internet üzerinde iletişim kurulurken dikkat edilmesi gereken bazı kuralları kapsamaktadır. İnternet kullanımı esnasında yapılması doğru olan davranışları ve yapılması uygun olmayan davranışları ifade etmek için internet etiği kavramı kullanılmaktadır.
İnternet’te Güvenlik ile İlgili Kurallar
- Her şeyden önce İnternet ve bilgisayarda çok fazla vakit geçirmeyin. Oyuna, kitap okumaya, spora ve sanata vakit ayırın. İnternet ve bilgisayar kullanma sürenize, aileniz ve öğretmenlerinizle konuşarak karar verin.
- Bilgisayar önünde uzun süreli hareketsiz kalmayın, kambur oturmayın; sırtınızı destekleyecek bir sandalye veya oturma düzeneği seçin. Işıksız ortamda bilgisayar kullanmayın.
- İnternet ortamında, tanımadığınız kişilerle sohbet etmeyin, iletişim kurmayın.
- Ailenizin izni olmaksızın adresiniz, okulunuzun adı, telefon numaranız gibi kişisel bilgilerinizi İnternet sohbet ortamında kimseye vermeyin.
- İnternet kullanıcı adınızı ve şifrenizi ailenizin dışında hiç kimseye vermeyin.
- İnternet ortamında, sohbetlerde sizi rahatsız eden görüntü, ses ve yazılar yer alırsa hemen bulunduğunuz İnternet ortamından çıkın ve ailenize haber verin.
- Bir sitede yer alan oyunlara, aktivitelere, yarışmalara katılmadan önce bunların yaşınıza uygun olup olmadığını mutlaka ailenize ve öğretmeninize danışın.
- İnternet ortamında yeni tanıştığınız kişiler her zaman yaşıtınız olmayabilir. Kimlikleri ve yaşlarıyla ilgili sizi yanıltabilirler. İlk defa karşılaştığınız yeni mesaj ve kişileri mutlaka ailenize gösteriniz.
- Ailenize sormadan İnternet ortamında alışveriş yapmayınız.
- İnternet sohbetlerinde biri, sizden yapmamanız gereken ya da rahatsız eden bir davranışta bulunmanızı isterse sohbeti bırakıp hemen ailenize haber verin ve olayı anlatın. Ailenize güvenin ve kızacaklarını düşünerek korkmayın. Onlar size destek olacaktır.
Çevrimiçi Ortamda Güvenli Bir Şekilde Gezinme
Güçlü Şifre Oluşturma Yöntemleri
- Şifrelerinizde kişisel bilgilerinize yer vermeyin. Örneğin, adınız, doğum tarihiniz veya kimlik numaranız.
- ali1999, 32423526655, 1986 gibi
- Şifrenizde ardışık sayılar, harfler kullanmayın. Örneğin, 123456, 1234, abcd gibi.
- Tahmin edilmesi kolay yan yana bulunan tuşları kullanmayın. Örneğin, qwerty, asdf gibi.
- Şifreniz en az 8 basamaklı olsun.
- Mümkün olduğunda aşağıdaki karakterlerden içersin.
- Büyük/küçük harf (A,a…Z,z)
- Rakam (0-9)
- Noktalama (.,; gibi)
- Özel karakter (-!+ gibi)
Parola Ölçer ile Şifreni Test Et
TELİF HAKLARI VE BİLİŞİM SUÇLARI
- Telif Hakkı: Herhangi bir bilgi veya düşünce ürününün kullanılması ve yayılması ile ilgili hakların, yasalarla belirli kişilere verilmesidir.
- Kısaca, orijinal bir yapıtın, eserin kopyalanmasına veya kullanılmasına izin vermeme hakkıdır.
TELİF HAKKI İHLALİ
- Bir sanatçının müzik parçasını, klibini, film eserini, bir yazarın kitabını veya bir firmanın yazılımını bu kişilerin izni olmadan ne kullanabilir ne de kopyalayabilirsiniz.
- Bu eserler, sahibinin izin verdiği, yasal dağıtımını yapan mağaza ya da internet sitelerinde satın alınarak kullanılmalıdır.
- Aksi bir yönteme başvurulursa telif hakkı ihlali gerçekleşmiş, yani suç işlenmiş olur.
SUÇA ORTAK OLMAYIN
- Her şeyden öte bu eserleri yasal olmayan yollardan elde etmek, eser sahiplerinin hakkını yemek anlamına gelir. Çünkü korsan yolla elde ettiğiniz bir eserin sahibine hiçbir maddi geliri yoktur. Hatta zararı vardır.
- Eser sahibi, emeğinin karşılığını alamadığını gördüğünde artık yeni eserler ortaya koymak için çaba sarf etmeyecek ve isteği kırılacaktır.
BİLİŞİM SUÇLARI
- Bilişim suçu en basit tanımıyla bilişim sistemlerine karşı işlenen suçlardır.
- Bir bilişim sistemine hukuka aykırı olarak girmek, orada kalmaya devam etmek, bilişim sisteminden izinsiz veri kopyalamak, sistemi erişilmez kılmak ve çalışmaz hale getirmek bilişim suçlarını oluşturmaktadır.
SIK KARŞILAŞILAN BİLİŞİM SUÇLARI
- Ülkemizde en sık karşılaşılan bilişim suçlarının başında banka ve kredi kartı bilgisini hukuka aykırı olarak ele geçirerek, haksız kazanç elde etme eylemlerini gösterebiliriz.
- Banka ve kredi kartları, ATM cihazlarında, bazı işyerlerinde ve online alış-veriş sitelerinde kopyalanabilmektedir. Kart bilgisi kopyalanarak bağlı bulunan hesaptan alışveriş yoluyla para çekilmektedir.
- Web sitelerini “hack”lemek, virüs, truva atı ve kötü amaçlı
yazılım hazırlamak ve yaymak, başkalarına ait kullanıcı adı, şifre, parola gibi kişiye özel bilgileri ele geçirmek ve kullanmak da bilişim suçlarını oluşturmaktadır.