PROBLEM

Günlük hayatımızda karşılaştığımız, çözüm aranması gereken ve çözümü için bilgi, mantık, deneyim ya da dikkat isteyen durumlara denir.

Problemler bizim ihtiyaçlarımıza göre içinde bulunduğumuz şartlara göre değişmektedir. Mesela bir kaydırağa çıkmak bizim için problem olmayabilir ama ufak kardeşimiz için bunun problem olduğunu söyleyebiliriz.

PROBLEM ÇÖZME ADIMLARI

Adım-1: Problemi anlama

Adım-2: Bir plan yapma

Adım-3: Planı uygulama

Adım-4: Çözümü değerlendirme

Problemi anlama: Bir problemi doğru bir şekilde çözebilmenin ilk aşaması problemi anlamakla başlar, problemi anlamak aşağıdaki sorulara yanıt verilebildiği zaman gerçekleşmiş olur.

• Bu problem ile ilgili elimizdeki temel bilgiler nelerdir?
• Çözüme ulaşabilmek için bu temel bilgilerin dışında ihtiyaç duyduklarımız varsa nelerdir?
• Problemde kimler, nasıl etkilenmektedir?
• Problemin şeması oluşturulabilir mi? Anlaşılırlığı arttırmak için problemi görselleştirebilir miyiz?
• Problem nasıl ortaya çıkmış? Bildiğimiz ve daha önce çözüm ürettiğimiz benzer problemler oldu mu?

Bu sorular ile ilgili görüşler belirlenerek ikinci adım olan “Bir plan yapma” adımına geçilir.

 Bir plan yapma: Her problemin çözümüne farklı çözüm yollarından ulaşılabilir, bunu için doğru çözüm planını tercih ederek uygulamak gerekmektedir. Bir problem için aşağıdaki çözüm planları uygulanabilir:

• Deneme yanılma yoluyla çözümü test etme, olası adımları ve tahmini sonuçları bulma
• Problemi daha basit parçalara ayırarak ilerleme
• Sondan başa doğru ilerleyerek farklı bir bakış açısıyla çözüme ulaşmaya çalışmak
• Olası çözümleri içeren bir görsel harita ya da zihin haritası çıkarmak (Çünkü bazılarımız çizerek çalışmayı sever)
• Beyin fırtınası yapmak

“Plan yapma adımları” nın ardından sırasıyla “Planı uygulama” ve “Çözümü değerlendirme” başlıklarına geçilir.

Planı uygulama: Bir planın uygulama sonucunun başarısızlıkla sonuçlanabileceği, başarısızlıkla sonuçlanan denemelerin sadece öğrenme deneyiminin bir parçası olduğu unutulmamalıdır.

Çözümü değerlendirme: Çözümün bulunmasının ardından ise çözümün en etkili çözüm olup olmadığı ve bu çözümün başka problemlere uyarlanıp uyarlanamayacağı ise başlığına aittir.

PROBLEM ÇÖZME STRATEJİLERİ

Hayatımızda birçok problem ile karşılaşabiliriz; birçoğunun tek bir çözümü olacağından kolay çözülebilirken bazıları ise daha karmaşık olabilir ve problem çözme stratejilerini kullanmak gerekebilir. Örneğin matematik derslerinde problemler bir metin içerisinde yer alıyor ve buradan çözüme ulaşmanız gerekiyor. Böyle problem türlerinde hangi çözüm stratejilerini kullandığınızı bir hatırlayalım:

• Öncelikle soruyu dikkatli bir şekilde okumalısınız.
• Problemde önemli olan yerlerin altını çizerek önemli bilgiyi ayırt etmelisiniz.
• Eğer ihtiyacınız olursa resim çizebilirsiniz; çözüm konusunda size fikir verebilir.
• Tekrarlayan öğeler, örüntüler olabilir; bunları bulmalısınız.
• Daha basit bir problemi çözmeye çalışabilirsiniz. Bu süreç size çözümde yardımcı olabilir.
• Sondan başa doğru gidebilirsiniz; sorunun sonundan başlayarak geriye dönük çalışmak problem çözümünde yardımcı olabilir.
• Bulduğunuz bir çözüm için deneme yapmanız size yardımcı olabilir.
• Son olarak çözümü test etmeniz ve çözümün işe yarayıp yaramadığını görmeniz gerekebilir. Çözüme ulaşılmadığı durumda farklı stratejiler ile çözüm aramak gerekebilir.
• Başka çözüm stratejileri de ifade edilebilir; deneme yanılma, canlandırma yapma, model oluşturma, problemi küçük parçalar hâlinde ele alma, tahmin etme, problemi sadeleştirme, neden sonuç ilişkisi kurma, hesaplama yapma, algoritma oluşturma vb.

BALIK KILÇIĞI YÖNTEMİ

Problem çözme yöntemlerinden birisi de balık kılçığı yöntemidir. Bu yöntemde problem cümlesi, balığın baş kısmına yazılır daha sonra problemi ortaya çıkaran ana nedenler 45 derecelik açıyla gövdeye birleştirilmiş çizgiler üzerine yazılır. Eğer bu nedenleri ortaya çıkaran başka alt nedenler varsa bunlar da çizilen çizgiler üzerine birleştirilen daha kısa çizgiler üzerine yazılır.

Örnek Problem

Sular hızla kirleniyor